Wszawica, naukowo zwana pediculosis to choroba wywoływana przez pasożyty, które karmią się wyssaną, z organizmu człowieka, krwią. Według doniesień naukowców towarzyszy nam od ponad 20 milionów lat. Można by zatem pomyśleć, że to choroba dawnych czasów, ale nic podobnego. Wciąż atakuje ludzkie głowy, a jedyne co się zmieniło na przestrzeni lat to sposób walki z nią – w dzisiejszych czasach jest łatwiej i skuteczniej ją zwalczyć.
Potocznie choroba ta kojarzy się z brudem i niskim stopniem higieny, jednak nic bardziej mylnego – lubi ona również zadbane i czyste głowy.
Do zarażenia wszawicą może dojść w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorą osobą jak i przez korzystanie z rzeczy osoby zarażonej takich jak ręczniki, czapki, grzebienie, szczotki, akcesoria do włosów.
Wszawica występuje głównie u dzieci ze względu na przebywanie w dużych skupiskach ludzi i placówkach wychowawczych (przedszkola, szkoły).
Objawy choroby wiążą się głównie z reakcją skórną: silnym świądem, pieczeniem na skórze w miejscu ukąszenia wszy i wstrzyknięciem jej śliny do rany, zaczerwienienie skóry głowy na skutek drapania. Mogą wystąpić też rany, strupy, ropne krosty powstałe w efekcie wtórnych zakażeń bakteryjnych podczas rozdrapywania swędzących ran. Może pojawić się również sklejenie włosów płynem surowiczym sączącym się z miejsc wkłucia wszy, rumień na karku jak i objawy alergiczne. Objawom wszawicy towarzyszy uczucie, że coś porusza się na skórze głowy lub włosach oraz powiększone węzły chłonne na szyi. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na skórę za uszami, nad karkiem i skroniach, bo tam najczęściej zagnieżdżają się wszy.
Ich jaja zwane gnidami są małe (około 1 mm), białe lub szare i leżą u nasady włosów. Zazwyczaj są bardzo mocno przyczepione do włosów, więc na pierwszy rzut oka mogą być mylone z łupieżem. Obecność dorosłych osobników można zauważyć gołym okiem wyglądają jak małe owady, mają wielkość od 2 do 4 mm, są płaskie, nie posiadają skrzydeł, pokryte są skórzastym pancerzem i przypominają ziarenka sezamu.
W początkowym stadium choroby, gdy nie daje ona żadnych objawów trudno jest rozpoznać wszawicę, jednak gdy zaobserwujemy powyższe objawy to powinen być to dla nas sygnał ostrzegawczy. Warto wtedy sprawdzić stan skóry głowy i włosów.
Jeżeli już wiemy, że mamy do czynienia z wszawicą należy niezwłocznie rozpocząć leczenie. Nie tylko samego zarażonego, ale także obserwować i w razie potrzeby leczyć wszystkie osoby mające bliski kontakt z chorym (rodzina).
Do zwalczania choroby konieczne jest zastosowanie odpowiednich preparatów dostępnych w aptece, bez recepty, w postaci emulsji, żelów, kremów, szamponów i płukanek, które skutecznie zlikwidują pasożyty.
Leczenie polega na stosowaniu środków przeciwpasożytniczych, takich jak permetryna, peretryna czy innych zwalczających formy larwalne pasożyta. Samo zastosowanie środków przeciw wszawicy nie wystarczy, trzeba wyczesywać wszy i jaja bardzo gęstym grzebieniem. Dodatkowo trzeba przeprowadzić dezynfekcje szczotek i grzebieni, a ubrania, pościel, ręczniki, koce należy wyprać w temperaturze 60 stopni lub chemicznie i wyprasować.
W trakcie leczenia należy przestrzegać zasad i zaleceń co do sposobu użycia preparatów – postępować zgodnie z załączoną do nich instrukcją. Większość z nich wymaga powtórzenia kuracji.
Ponieważ wszawica może przytrafić się każdemu, warto wiedzieć po jakie preparaty sięgnąć aby pozbyć się jej skutecznie.
Kiedy wszawica jest wyleczona następnym krokiem jest systematyczna kontrola i sprawdzanie głowy oraz odpowiednia pielęgnacja poprzez mycie włosów.
Bibliografia:
E. Lonc „Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia”, Volumed, Wrocław 2001
R.Kadłubowski, A.Kurnatowska „Zarys patazytologii lekarskiej”, PWL, Warszawa 1999
W. Magdzik, D.Naruszewicz-Lesiuk, A. Zieliński, „Choroby zakaźne i profilaktyka”, Medica Press 2004
K.Niewiadomska,T.Pojmańska,B.Machnicka,A.Czubaj „Zarys parazytologii ogólnej”, PWN 2001
„Domowy poradnik medyczny” PZWL