Na całym ciele człowieka znajduje się około 5 mln mieszków włosowych, z czego 100-150 tysięcy na skórze owłosionej głowy. Ich ilość oraz zagęszczenie jest z góry określona już w życiu płodowym dziecka, i nie mamy na nią wpływu w późniejszych okresach życia. Natomiast wzrost włosa oraz jego prędkość jest sprawą indywidualną. Średnio włos rośnie około 0,3mm na dobę, co z kolei daje nam 1cm miesięcznie. Tempo wzrostu włosów zależy od wielu czynników, takich jak predyspozycje genetyczne, wiek, sposób odżywiania czy pora roku. Wbrew pozorom, ich częste podcinanie nie powoduje, że szybciej rosną.
Wypadanie włosów jest zjawiskiem czysto fizjologicznym. Dziennie z każdej głowy wypada ok. 50-100 włosów, które oczywiście odrastają. Fizjologia fizjologią, ale w momencie większej utraty włosów mówimy już o patologii.
Przyczyn wypadania włosów jest wiele, m.in.: czynniki genetyczne, niedobory żywieniowe, odchudzanie się, przyjmowanie leków, operacje pod narkozą, zatrucia metalami ciężkimi, zaburzenia psychiczne czy przewlekły stres, zarówno psychologiczny, jak i fizjologiczny, jakim jest ciąża.
Ciąża jest czynnikiem predysponującym do wypadania włosów, a co za tym idzie, w jej trakcie nie dochodzi do fizjologicznej utraty włosa. Włosy u kobiet w ciąży są piękne, zdrowe, mocne i lśniące. Dopiero po porodzie w okres połogu (około 2-3 miesiąca po porodzie) następuję wzmożone wypadanie włosów. Takie zjawisko nazwane jest łysieniem poporodowym bądź połogowym. Na szczęście jest zjawiskiem przejściowym co nie zmienia faktu, że nie należy do miłych doświadczeń. Tego rodzaju łysienie jest przykładem łysienia telogenowego. Należy zadać pytanie, czym to jest spowodowane?
Możemy wyróżnić trzy główne przyczyny łysienia poporodowego, są to:
- zmiany hormonalne
- zmiana cyklu wzrostu włosa
- karmienie piersią
Jak wiadomo włos jest wytworem naskórka, a jego cykl wzrostu składa się z trzech faz: anagenu, czyli fazy wzrostu, katagenu – fazy przejściowej oraz telogenu, czyli fazy spoczynkowej mieszka włosowego. Pierwsza z nich trwa najdłużej, mniej więcej od 2 do 8 lat. W niej znajduje się około 90% wszystkich włosów. Druga faza trwa stosunkowo krótko, bo ok. 1-2 tygodni, kiedy to włos przygotowuje się do wypadnięcia, cebulka włosa oddziela się od brodawki i zmierza ku górze. Ostatnia, trzecia faza to już całkowite oddzielenie się włosa od brodawki i jego wypadnięcie, które trwa ok. 2-4 miesiące. Włosy telogenowe są całkowicie martwe i nie wrażliwe już na żadne czynniki.
Taki przebieg wzrostu włosa ma miejsce fizjologicznie u każdego człowieka. Wyjątkiem od tej reguły są kobiety w ciąży, u których następuje zablokowanie fazy przejściowej i spoczynkowej włosa. A dzieje się tak przez silne oddziaływanie na organizm, żeńskiego hormonu estrogenu. Jako, że estrogen jest hormonem podtrzymującym ciąże, jego stężenie we krwi jest bardzo wysokie. Takie zjawisko wpływa na wzmocnienie włosów, a także ich stały rozwój i wzrost. Po porodzie sytuacja hormonalna ulega zmianie. Następuje nagły spadek ilości estrogenu, co prowadzi do lawinowego wypadania włosów, ponieważ po porodzie u kobiety nawet 70% włosów przechodzi w fazę telogenu. Istotny jest fakt, że prawidłowy cykl wzrostu włosa nie jest zsynchronizowany, dlatego wypadają zarówno włosy, w których nastąpiło zahamowanie fazy spoczynkowej oraz te, w których faza spoczynkowa powinna właśnie nastąpić. Naturalnie problem wypadania włosów po porodzie powinien ustąpić w ciągu 6-9 miesięcy od narodzin dziecka, ponieważ po takim okresie następuje uregulowanie gospodarki hormonalnej kobiety. Niestety ten stan może trwać dłużej niż 9 miesięcy, szczególnie, że zazwyczaj kobiety karmią piersią niemowlę. Tak jak karmienie piersią jest wskazane w przypadku dziecka, ponieważ wpływa na wzrost jego naturalnej odporności, to jednak u kobiety karmiącej dalej przyczynia się do wypadania włosów. Dzieje się tak z powodu wysokiego stężenia prolaktyny, hormonu wydzielanego przez przysadkę mózgową, który odpowiada za stymulowanie produkcji mleka czyli laktację.
Ponieważ łysienie połogowe jest zjawiskiem przejściowym zatem należy uzbroić się w cierpliwość i wspomagać wzrost włosów poprzez odpowiednią dietę i suplementację. Idealna będzie dieta bogata w makro- i mikroelementy. Zaleca się dostarczanie dużych ilości cynku, żelaza, siarki i miedzi oraz witaminy A, C i E oraz z grupy B.
Bibliografia:
1. W. Słupek, Trychologia kosmetyczna. Pielęgnacja skóry głowy i włosów, Wydawnictwo FT Concept, 2016
2. J. Siemiątkowska Zarys trychologii kosmetycznej, Wydawnictwo Instytut Kosmetologii Fryzjerskiej Trichomed, 2016
3. dr P. Styczeń, Włosom na ratunek, Art. of beauty, 2015, 2, 32-39
4. L. Kulczycka, A. Woźniacka, Leczenie dermatologiczne w okresie ciąży i laktacji, Klinika Dermatologii i Wenerologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, 2010, 64, 67-77
5. http://www.ebook.dermastic.eu/broszura_dermastic.pdf
6. https://klinikamiracki.pl/encyklopedia/lysienie-poporodowe/